Kafedraning ilmiy yo'nalishi: "Bolalarda orttirilgan va irsiy buyrak kasalliklari, qarindoshlararo nikoxlarni yuqori inbridingini (qarindoshlararo nikohlarining chastotasini yuqoriligini) hisobga olgan holda o'zbek populiyatsiasida siydik tizimi a'zolari (STA) patologiyasining irsiy tomonlarini o'rganish. Tarqalishining yosh va jins xususiyatlarini o'rganish (STA kasalliklari epidemiologiyasi) va ularning nozologik tuzilishini.

  Bir necha yillar davomida o’tkazilgan tadqiqotlar natijasida O’zbekistonda birinchi marta Zarafshon vohasida buyrak kasalliklarining epidemiologiyasi o’rganildi. Samarqand shahridagi 2,4,5 poliklinikalarning bolalar uchastkalarida 1-14 yoshdagi 9665ta bola tekshirishlardan o’tkazildi. Tadqiqot natijalari siydik a’zolari tizimi patologiyasining bolalar o’rtasida ancha keng (7,4%, 74±2,66 xar 1000ta bolada) tarqalganligini ko’rsatdi.

  Ilmiy tadqiqotlar natijasida XX asr 80-yillarida tekshirilgan 715 nafar nefropatiya bilan bolalar o’rtasida quyidagi nozologik struktura aniqlandi:siydik yo’llari infeksiyasi, jumladan, pielonefrit (49,2%), dismetabolik nefropatiyalar (29,1%), glomerulonefrit (20%). Birinchi marta O’zbekiston iqlim sharoitida nefropatiyalar strukturasida uratli nefropatiyalarning uchrash chastotasi aniqlandi. Dispanserizatsiyani patologiyaning premanifest shakllarini aniqlash va profilaktik choralar samardorligini oshirish maqsadida oilaviy prinsipda o’tkazish zarurligi asoslab berildi. Uratli nefropatiyalar premanifest bosqichining klinik-laborator mezonlari ishlab chiqildi va klinik amaliyotgajoriy etish taklifi berildi (shajara tahlili,urikemiya va urikozuriya ko’rsatkichlari, ksantinoksidaza faolligi va buyraklar ammonio-atsidogenetik faoliyatini baholash). 1977 yilda MDX davlatlari orasida birinchi marta «amaliy vrach kutubxonasi» seriyasida «Dizmetabolicheskie nefropatii u detey» monografiyasi (Dj.Ishkabulov, S.Abduraxmanova) chop etildi. Ushbu monografiyada jahon ilmiy adabiyotlari ko’rsatkichlari tahlili bilan bir qatorda 2-gospital pediatriya kafedrasida qariyib 20 yil davomida bolalarda nefropatiyalar bo’yicha o’tkazilgan ilmiy tadqiqotlarning natijalari umumlashtirildi. Monografiyada birinchi marta turli genetik gipotezalarni (monogen, multiomilli) qo’llagan xolda segregatsion tahlillar natijalari ko’rsatilib, dizmetabolik nefropatiyalar uchun patologiyaning poligen (multiomilli) modeli xos ekanligi asoslandi.Amaliy vrachlar tushunchasini osonlashtirish maqsadida mualliflar tomonidan ko’plab klinik vaziyatli misollar-uraturiya, giperoksaluriya, sistinuriya fonidagi nefropatiyalar, bemorlarning irsiy shajaralari keltirilgan. Birinchi marta dizmetaboliya turiga va kasallik evolyusiyasiga (premanifest boskich, DMN, interstitsial nefrit, ikkilamchi pielonefrit, siydik-tosh kasalligi) ko’ra dieto-, medikamentoz davo usullari keltirilgan.

Ilmiy ishning muallifi	Ilmiy ishning mavzusi	Ximoya qilingan yili
K.R. Dilmuradova	Bolalarda nefropatiyalarda kanalcnalar funktsiyalari va sitomembranlar barqarorligining buzilishi, va ularni tuzatish usullari. (Tibbiyot fanlari nomzodi ilmiy darajasi uchun)	1986
A.A. Axmatov	Issiq iqlim sharoitida sog'lom va glomerulonefrit bilan kasallangan bolalarda hujayralar membranalarining tuzilishi, funktsional holati va eritrotsitlarning antioksidant himoya tizimi. (Tibbiyot fanlari nomzodi ilmiy darajasi uchun)	1988
N.A. Karimova	Issiq iqlim sharoitida birlamchi glomerulonefrit bilan kasallangan bolalarda davolashning membrana-destruktiv o'zgarishlar va koagulogramma indekslariga ta'siri. (Tibbiyot fanlari nomzodi ilmiy darajasi uchun)	1989
R.S. Saidmurodova	Bolalarda penitsillinga allergik reaktsiyalarni tekshirish uchun in vitro testlarning diagnostik ahamiyatini baholash. (Tibbiyot fanlari nomzodi ilmiy darajasi uchun	1989
R.R. Tuxvatullina k.m.n.)	Bolalarda uratli nefropatiyalarining klinik va biokimyoviy xususiyatlari va oilaviy tibbiy nazorat samaradorligi. (Tibbiyot fanlari nomzodi ilmiy darajasi uchun)	1991
E.Yu. Pavlova	Poliorganli membranopatiya va uni homiladorlik nefropatiyasi bo'lgan onalardan tug'ilgan chaqaloqlarda antioksidantlar bilan davolash samaradorligi. (Tibbiyot fanlari nomzodi ilmiy darajasi uchun)	1992
T.FErnazarov	Bolalarda oksalatli nefropatiyalarda organizmni piridoksin bilan ta'minlangining klinik ahamiyati va triptofan metabolizmi. (Tibbiyot fanlari nomzodi ilmiy darajasi uchun)	1994
S.K. Abduraxmanova	Yosh bolalarda nefropatiyalar (tarqalishi, klinik, genealogik va biokimyoviy xususiyatlari. (Tibbiyot fanlari doktori ilmiy darajasi uchun)	1994
A.S. Diveeva	Bolalarda buyrak kasalliklarida fermenturiyaning kliniko-diagnostik va prognostik ahamiyati. (Tibbiyot fanlari nomzodi ilmiy darajasi uchun)	1995
R.B. Rustamova	Ichakmikrobiosenozibuzilishiningklinikahamiyativaunipnevmoniyabilankasallanganchaqaloqlardatuzatish	1996
A.S. Kalmikova	Erta yoshli bolalarda miyokarditlar va kardiopatiyalar. (Tibbiyot fanlari doktori ilmiy darajasi uchun)	1997
M.M.Ahmedova	Pnevmoniyadametaboliknefropatiyasibo'lgan yosh bolalarda buyrakning partsial faoliyati va tuzatuvchi terapiya usullari. (Tibbiyot fanlari nomzodi ilmiy darajasi uchun) 2001 yil	2001
F.S Yakubov	Chaqaloqlarning gemolitik kasalligida buyraklarning funktsional holati va efferent terapiya masalalari. (Tibbiyot fanlari nomzodi ilmiy darajasi uchun)	2001
K.R Dilmuradova	Gestozibo'lgan onalardan tug’ilgan chaqaloqlardabuyraklargomeostatikfunktsiyalariningbuzilishivaularnituzatishusuli (klinikvaeksperimentalasoslash). (Tibbiyot fanlari doktori ilmiy darajasi uchun)	2004
G. D. Ishkabulova	OPG-gestozli onalardan tug'ilgan chaqaloqlarda buyrakning asosiy funktsiyalariga membrana-reparativ terapiyaning ta'siri. (Tibbiyot fanlari nomzodi ilmiy darajasi uchun) 2001 yil	2005
A.X.Ergashev	Yosh bolalarda norevmatik karditda lipid metabolizmining klinik ahamiyati. (Tibbiyot fanlari nomzodi ilmiy darajasi uchun)	2005
N.I.Axmedjanjva	Bolalarda surunkali pielonefrit: diagnostikasi va davolash.	2019

  Kafedra xodimlari tomonidan ushbu davr mobaynida 600 dan ortiq ilmiy ishlar, shu jumladan 150 dan ortiq maqolalar respublika va xorijiy nashrlarda nashr etildi. Bolalarda STO kasalliklarini tashxislash, davolash, reabilitatsiya qilish va birlamchi profilaktika usullarini takomillashtirish bo'yicha 30 dan ortiq ratsionalizatorlik takliflari kiritildi, ixtirolarga 3 ta patent olindi. Kafedrada olib borilayotgan ilmiy tadqiqotlar asosida amaliyotchilar uchun 10 ta uslubiy qo'llanma, pediatriya fakultetining yuqori kurs talabalari uchun 30 ta uquv-uslubiy qo'llanma tayyorlandi.

  Keng kitobxonlar uchun 1 ilmiy-ommabop nashr, bolalar nefrologiyasi bo'yicha 2 ta monografiya, davlat tilida o'quvchilar uchun 4 ta o'quv qo'llanma va 1 ta darslik nashr etildi. 13 ta yomzodlik va 3 ta doktorlik dissertatsiyalari himoya qilindi. Ta'kidlash joizki, kafedra jamoasi O'zbekistonning iqlim va ekologik sharoitida STO kasalliklarining epidemiologiyasi, nozologik tuzilishini, metabolik genezini, nefropatiyalarining turli jihatlarini, dismetabolik nefropatiyalarning preventiv profilaktikasini, neonatal nefrologiyani o'rganishga ustuvor masala sifatida qaraydi.

  1991 yilda kafedraning 10 yilligi munosabati bilan 10 yil davomida olingan materiallarni davlat tilidagi ilmiy-ommabop nashrda umumlashtirishga birinchi urinish qilindi: "Bolalarda buyrak casalliklarida parhez" (J. Eshqobilov, K. Dilmuradova, 1991) nomli qullanma nashr qilindi. Ushbu nashrda tibbiy jamoatchilik va aholining e'tiborini dismetabolik nefropatiyalar muammosining ahamiyatiga qaratishga harakat qilishdi va mintaqamizda milliy oshxonaning o'ziga xos xususiyatlarini hisobga olgan holda DMNning dietasi - profilaktikasi va parhez terapiyasi bo'yicha tavsiyalar berilgan.

  1997 yilda MDH mamlakatlarida birinchi bo'lib "Bolalardagi dismetabolik nefropatiya" mustaqil monografiyasi (J.Ishkabulov, S.Abduraxmanova, 1997) "Amaliyotchi kutubxonasi" turkumida nashr etildi.

  Tibbiyot institutlari pediatriya fakultetining yuqori kurs talabalari uchun 2001 yilda kafedra xodimlarining ko'p yillik mehnati bilan tuzilgan ikki qismli "Bolalar kasaliklari" davlat tilidagi o'quv qo'llanma nashr etildi. Ushbu qo'llanmaning "Nefrologiya" bo'limida kafedra xodimlarining bolalar nefrologiyasi masalalari bo'yicha olib borgan ko'p yillik ilmiy tadqiqotlari natijalaridan keng foydalanilgan.

  2008 yilda davlat tilida "Bolalar nefrourologiya" monografiyasi nashr etildi (D.I.Ishkabulov, YM Axmedov kafedra xodimlari ishtirokida), unda jahon adabiyotini tahlil qilish bilan bir qatordakafedra xodimlari tomonidan olib borilgan klinik va geneologik, laborator tadqiqotlar to'g'risidagi ma'lumotlar keltirilgan.

  2020 yilda davlat tilida "Bolalar nefrourologiya" monografiyasiqayta nashr etildi. 2021 yilda «Хронический пиелонефрит у детей: диагностика и лечение» (Н.И.Ахмеджанова), «Bolalar nefrologiyasi» (А.Ахматов, Н.И.Ахмеджанова ва б.к.), 2022 yilda “Dietologiya” (N.I.Ахmedjanova va b.q.) o’quv qo’llanmalari nashrdan chiqdi.

  Hozirgi kunda kafedra xodimlari asosiy ilmiy yo'nalishni davom ettirgan xolda, bolalar nefrologiyasining eng dolzarb masalalari bo'yicha ilmiy tadqiqotlarini olib bormoqdalar. Ish laboratoriya diagnostikasi va raqamli tibbiyot uskunalarining eng so'nggi usullari yordamida amalga oshirilmoqda. Qon plazmasidagi sistatin - S darajasini baholashga asoslangan buyrak patologiyasini aniqlashning zamonaviy usuli joriy etilmoqda va o'rganilmoqda. Ilmiy-tadqiqot ishlarining eng so'nggi ustuvor yo'nalishlaridan biri bu o'tkir va surunkali buyrak patologiyasida yurak-qon tomir asoratlari diagnostikasi. Jumladan:

1. Dotsent B.A. Yo'ldoshev, fan doktori dissertatsiyasi (DSc) - "Bolalarda surunkali buyrak kasalliklarida yurak-qon tomir kasalliklari diagnostikasi, davolash va oldini olishga kompleks yondashuv".
2. Assistent F.P. Abdurasulov, falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi mavzusi - "Bolalarda surunkali tubulointerstitsial nefritda sitokin holati va davolash taktikasini optimallashtirish".
3. Yordamchi Yu.A. Axmatova, falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi mavzusi - "Bolalarda surunkali tubulointerstitsial nefritdagi oqsil almashinuvining holati va davolash taktikasi"- himoya qilish arafasida.
4. Assistent M.D. Muradova, falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi mavzusi - "O'tkir glomerulonefritli bolalarda kardiorenal sindromni bashorat qilish va baholash".
5. Doktorant Ashurova N.Sh., falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi mavzusi - "Surunkali buyrak kasalliklariga chalingan bolalarda anemiyani davolash samaradorligini kompleks baholash va nazorat qilish".