Биология ва тиббиёт муаммолари 2025, №1 (158)
Subject of the article
МАРКАЗИЙ ВА ЖАНУБИЙ ЎЗБЕКИСТОН МОСКИТЛАРИ (DIPTERA: PHLEBOTOMINAE) ФАУНАСИ ВА УНИНГ ЭПИДЕМИОЛОГИК АҲАМИЯТИ (254-256)
Authors
Усаров Гафур Хусанович, Турицин Владимир Сергеевич, Халиков Кахор Мирзаевич, Саттарова Хулкар Гайратовна
Institution
1 - Самарқанд давлат тиббиёт университети, Ўзбекистон Республикаси, Самарқанд ш.; 2 - Санкт-Петербург давлат аграр университети, Россия Федерацияси, Санкт-Петербург ш.; 3 – Самарқанд давлат тиббиёт университети ҳузуридаги Л.М. Исаев номидаги микробиология, вирусология, юқумли ва паразитар касалликлар илмий тадқиқот институти, Ўзбекистон Республикаси, Самарқанд ш.
Abstract
Ҳозирги вақтда тери лейшманиози (ТЛ) Ўзбекистоннинг деярли барча вилоятлари ва Қорақалпоғистон Республикасида учрайди. Сўнгги йилларда Сурхондарё, Қашқадарё ва Жиззах вилоятларида касаллик билан касалланиш даражаси ошгани қайд этилди. Ўзбекистонда биз ўрганган лейшманиоз ўчоқларида Phlebotomus вa Sergentamia авлодига мансуб 7 турдаги москитлар топилган: Ph. papatasi, Ph. sergenti, Ph. caucasicus, Ph. alexandri, Ph. mongolensis, Ph. andregervi, S. slaydi. Лейшманиознинг асосий ташувчилари – Ph. papatasi, Ph. sergenti тадқиқот олиб борилган барча худудларда топилган.
Key words
Ph. papatasi, Ph. sergenti, Ph. caucasicus, Ph. alexandri, Ph. mongolensis, Ph. andregervi, S. claydi.
Literature
1. Усаров Г.Х., Халиков К.М., Саттарова Х.Г. Изменение видовой состав москитов – переносчиков лейшманиозов в Узбекистане за последние 50 лет. Биология ва тиббиёт муаммолари. -415-417 бетлар, 2023-yil. 2. Усаров Г.Х., Турицин В.С., Халиков К.М., Саттарова Х.Г. Самарқанд вилояти бўйича лейшманиёз ўчоқлари ҳисобланган ҳудудларда москитлар тур таркиби. Биология ва тиббиёт муаммолари. -412-417 бетлар, 2023. 3. Усаров Г.Х., Турицин В.С. Видовой состав моски-тов (Diptera: Phlebotominae) в очагах кожного лейшма-ниоза в Джизакской области. Биология ва тиббиёт муаммолари. 2023-yil, 408-410 betlar. 4. Усаров Г.Х., Турицин В.С. Халиков К.М., Саттарова Х.Г. Самарқанд вилояти бўйича лейшманиёз ўчоқлари ҳисобланган ҳудудларда москитлар тур таркиби. Биология ва тиббиёт муаммолари. 2023 й., 412-415 бет. 5. Усаров Г.Х., Турицин В.С., Халиков К.М., Саттарова Х.Г. Москиты (Diptera: Phlebotominae) переносчики в очагах кожного лейшманиоза Джизакской области центрального Узбекистана. Журнал гепато-гастроэнтерологичесеских исследований. Спецальный выпуск 1. 2023 г. 56-58 стр. 6. Усаров Г.Х., Суюнов Ф. Турицин В.С., Видовой состав и численность москитов Сурхандарьинской, Кашкадарьинской и Джизакской областях Узбекиста-на. Science and Education. 2023-йил., 556-558 бет. 7. Usarov G’ofur Xusanovich, Nazarova Makhbuba Erkinovna, Urinov Islam Muzaffar ugli, Sattarova Hulkar Gayratovna. The fauna of mosquites (Diptera: Phlebotomina) and its epidemiological importance in the skin leishmaniosis of Uzbekistan. Web of Scientist: Inter-national Scientific Research Journal, 2022. 3(4), 1123–1128 p. 8. Турицин В.С., Усаров Г.Х. Фауна москитов в очаге кожного и висцерального лейшманиозов в Самарканд-ской области. Приоритеты развития апк в условиях цифровизации и структурных изменений националь-ной экономики. 2023 г. 126-128 стр. 9. Г. Х. Усаров, В.С Турицин, Ф.З. Халимов. Фауна москитов в очагах лейшманиозов Ургутского района Самаркандской области. Сборник тезисов международной научно-практической конференции международной научнопрактической конференции: «Современные тенденции развития инфектологии, медицинской паразитологии. Ургенч 2023 г. 220 стр. 10. Усаров Г., Турицин В.С., Саттарова Х.Г. Эпиде-миологическое значение москитов в очагах лейшма-ниозов в Самаркандской области. «Инфектология, эпидемиология ва паразитологиянинг долзарб муам-молари» халқаро илмий-амалий анжуман. Бухоро 2022 й. 125-126 бет. 11. Усаров Г.Х., Сувонкулов У.Т., Саттарова Х.Г. Зай-ниев С.С. Энтомологическая характеристика очагов лейшманиозов в Джиззакиской и Кашкадарынской областях Узбекистана. Журнал инфектологии. Мате-риалы 11 всероссийского ежегодного конгресса. Санкт-Петербург 2020 г. 112 стр. 12. Усаров Г.Х., Эшимова Ш.К., Саттарова Х.Г. Эпи-демиологическое значение москитов в очагах лейшма-ниозов Узбекистана. Материалы сеждународной ноучной конференции студентов, асперантов и молодых ученых. «Знания молодых для развития ветеренарной медицины и АПК страны».ФГБОУ ВО СПбГАВМ. 2018 г. 241-242 стр. 13. Rizaev J. A., ugli Sattorov B. B., Nazarova N. S. Anal-ysis of the scientific basis for organizing dental care for workers in contact with epoxy resin //Журнал гуманитар-ных и естественных наук. – 2024. – №. 15. – С. 280-283. 14. Rizaev J. A., Ruzimurotova Y. S., Khaydarova G. A. The impact of social and health factors at work and at home on nurses'health //Вестник магистратуры. – 2022. – №. 2-1 (125). – С. 10-12.