Doktor axborotnomasi 2024, №2 (114)

Maqola mavzusi

DAVOLASHGA PAST RIOYA QILISH - O‘PKANING SURUNKALI OBSTRUKTIV KASALLIGIDA HAYOT SIFATI DARAJASIGA TA’SIR QILUVCHI OMIL (51-59)

Mualliflar

K. S. Mambetniyazov, I. V. Liverko

Muassasa

Akademik Sh.A. Alimov nomidagi Respublika ixtisoslashtirilgan ftiziatriya va pulmonologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi, Toshkent, Toshkent tibbiyot akademiyasi, Toshkent, Oʻzbekiston

Annotatsiya

Surunkali o‘pka obstruktiv kasalligi (SOO‘K) bilan og‘rigan bemorlarni davolashga rioya qilish ko‘rsatkichini o‘rganish uchun davolanishga rioya qilishni miqdoriy baholashga imkon beradigan "muhumlik" va "tayyorlik", tar kibiy qismlari bo‘yicha "dori terapiyasi", "tibbiy yordam" va "turmush tarzini o‘zgartirish" indikatorlarini baholaydi gan so‘rovnomadan (KOP 25) foydalanildi, bu ko‘rsatgich SOO‘K bilan og‘rigan bemorlarda past bo‘lib chiqdi, bu yuqori rioya qilish darajasining 48,3% dan 64% gacha. SOO‘K bilan og‘rigan bemorlarning 100 foizida dori terapiya siga rioya qilish darajasi past bo‘lib, atigi 22,9% (95% DI 20,4÷25,4) ni tashkil qiladi, bu bemorlar tibbiy tavsiyalar va ularga asoslangan harakatlarni bajarmaydi yoki ko‘p ehtimol bilan bajarmaydi degan ma’noni anglatadi. SOO‘K bilan og‘rigan bemorlarning 18 foizi tibbiy yordamga o‘rtacha rioya qilish darajasiga ega bo‘lib, bu tibbiy tavsiyalar va ularga asoslangan harakatlar bemorlar tomonidan ko‘proq amalga oshirilish ehtimoli ko‘proq ekanligi aniqladi, be morlarning 12 foizi turmush tarzini o‘zgartirishga o‘rtacha rioya qilish darajasiga egaligi aniqlandi. SOO‘K bilan og‘rigan bemorlarning 100 foizida davolanishga integral rioya qilish ko‘rsatkichi past rioya qilish darajasiga ega bo‘lib, atigi 31,1% (95% DI 28,6÷33,6) ni tashkil etdi, bu tibbiy tavsiyalar va ularga asoslangan harakatlar bemorlar tomonidan bajarilmaydi yoki bajarilish ehtimoli past ekanligini ko‘rsatadi. Korrelyatsiyalar tahlili munosabatlarning ko‘p qirrali xususiyatini va ularning turli kuchli tomonlarini aniqladi, bu erda rioya qilishning zaif qiymatlari va yosh omillari bilan ijobiy assotsiatsiyalar mavjud (r = + 0,10), kasallik davomiyligi (r = + 0,22), qayta qozishlarning yillik chastotasi (r= +0,15), ingalatsiya terapiyasining davomiyligi (r=+0,17) va - FEV1 bilan O‘rtacha kuch (r=+0,26) va MRC ko‘rsatkichlari bilan o‘rtacha kuch salbiy assotsiatsiyasi (r=-0,50) CAT (r =-0,36). Davolashga rioya qilishni oshirish bemorlarga tibbiy yordam ko‘rsatishda bemorga yo‘naltirilgan yuqori samaradorlikni ta'minlaydi, bu bemor larning hayot sifati va umr ko‘rish davomiyligini yaxshilashga yordam beradi va ko‘p jihatdan surunkali kasallikni davolash va nazorat qilish natijalarini belgilaydi.

Kalit so'zlar

surunkali obstruktiv o‘pka kasalligi, dori terapiyasining ahamiyati, tayyorligi va unga rioya qilish, ahamiyati, tibbiy yordamga tayyorligi va unga rioya qilish, muhimligi, turmush tarzini o‘zgartirishga tayyorlik va rioya qilish, davolanishga integral rioya qilish ko‘rsatkichi.

Adabiyotlar

1. Чучалин А.Г., Авдеев С.Н., Айсанов З.Р. и др. Хроническая обструктивная болезнь легких: федеральные клинические рекомендации по диагностике и лечению. Пульмонология. 2022; 32 (3): 356–392. 2. Adeloye D., Song P., Zhu Y., Campbell H., Sheikh A., Rudan I. NIHR RESPIRE Global Respiratory Health Unit. Global, regional, and national prevalence of, and risk factors for, chronic obstructive pulmonary disease (COPD) in 2019: a systematic review and modeling analysis // Lancet Respir. Med. 2022. Vol.10, Iss.5. P.447–458 3. Clifford S., Barber N., Horne R. Understanding different beliefs held by adherers, unintentional non-adherers, and intentional non-adherers: Application of the Necessity-Concerns Framework// J Psychosom Res. 2008;64:41–6. 4. George M. Adherence in Asthma and COPD: New strategies for an old problem. Respir Care. 2018;63(6):818–31. Doi: 5. Global Strategy for the Diagnosis, Management, and Prevention of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. 2022 Report. Available at: https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2021/12/GOLD-REPORT-2022-v1.1 6. Global Strategy for the Diagnosis, Management, and Prevention of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. 2022 Report. Available at: https://goldcopd.org/wp-content/uploads/2021/12/GOLD-REPORT- 22Nov2021_WMV.pdf Accessed: July 18, 2022 2022-v1.1 7. Lamprecht B., McBurnie M.A., Vollmer W.M. et al. COPD in never smokers: results from the population-based burden of obstructive lung disease study// Chest. 2011; 139 (4): 752–763. 8. Nolte E., McKee M. Caring for people with chronic conditions: A health system perspective. World Health Organ ization, 2008 http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0006/96468/E91878.pdf 9. Normansell R., Kew K.M., Stovold E. Interventions to improve adherence to inhaled steroids for asthma// Cochrane Database Syst Rev. 2017;18(4):CD012226 10. World Health Organization. Adherence to long-term therapies: Evidence for action. http://apps.who.int/ medicinedocs/pdf/s4883e/ s4883e.pdf. (February 01, 2019). 11. World Health Organization. The top 10 causes of death. 2020. Available at: https://www.who.int/news-room/fact sheets/detail/the-top-10-causes-of-death